Niemiecki fizyk teoretyczny Max Born był członkiem Towarzystwa Królewskiego w Edynburgu oraz Akademii Nauk w Getyndze.
Wykładał na Uniwersytecie w Getyndze, był laureatem Nagrody Nobla i twórcą mechaniki macierzowej. Born jest autorem teorii budowy atomu. Był zaangażowany w rozwój teorii względności i dynamiki siatek krystalicznych. Do osiągnięć fizyka należy również uproszczona metoda obliczania masy elektronu, którą wynalazł łącząc idee Einsteina z matematycznym podejściem swojego mentora Minkowskiego.
Więcej o życiu i osiągnięciach naukowych genialnego naukowca czytaj w naszym artykule na iwroclaw.com.
Uniwersytety, armia i Cambridge
Max Born urodził się 11 grudnia 1882 roku we Wrocławiu jako syn profesora szkoły średniej i utalentowanej pianistki. Matka przyszłego naukowca, Margarete Kauffmann, zmarła dość wcześnie na chorobę dróg żółciowych. Jego ojciec ożenił się ponownie, ale nowa żona, Bertha Lipstein, nie mogła zastąpić mu i jego siostrze matki.
Na krótko przed śmiercią ojca Max, za jego radą, wstąpił do Gimnazjum im. Króla Wilhelma w Breslau, a po jego ukończeniu udał się na miejscowy uniwersytet.
W pierwszych latach pobytu na uniwersytecie Max Born zafascynował się filozofią i historią sztuki, jednak poziom nauczania w tej instytucji nie zadowalał Borna, dlatego nie pozostał długo we Wrocławiu i przeniósł się do Getyngi. Tam ostatecznie zdobył wykształcenie wyższe, a później został wykładowcą na uniwersytecie.
W 1907 roku Max Born otrzymał tytuł doktora za pracę na temat teorii stateczności ciał sprężystych.
W tym samym roku przyszły noblista został powołany do wojska w celu odbycia służby wojskowej, jednak nie odbył jej w pełnym wymiarze – Born został zwolniony z powodu zaostrzenia astmy.
Po powrocie do kraju natychmiast udał się do Cambridge, gdzie spędził kolejne pół roku z korzyścią dla siebie – za granicą dogłębnie studiował podstawowe problemy fizyki.
Berlin, Einstein i publikacje
W czasie I wojny światowej, w 1915 r. Born wykładał fizykę teoretyczną na Uniwersytecie w Berlinie i był zafascynowany badaniem możliwości artylerii z punktu widzenia praw fizyki, co z pewnością było zgodne z duchem czasu. Ten okres jego życia wyróżnia się również znajomością z Einsteinem, gdyż Born był wieloletnim wielbicielem prac twórcy teorii względności. Obaj naukowcy nawiązali przyjazne stosunki, które trwały przez całe życie.
W 1928 roku Born zaczął mieć problemy zdrowotne i spędził rok w sanatorium, gdzie napisał podręcznik z optyki. Należy zaznaczyć, że nie była to jego jedyna publikacja. Oprócz niej, najbardziej znanymi pracami Borna są: „Dynamics of Crystal Lattices”, „Natural Philosophy of Cause and Chance” oraz „Zur Quantummechanik”.
W 1932 roku Max Born został dziekanem Wydziału Nauk w Getyndze, ale po dojściu nazistów do władzy w Niemczech wyemigrował do Wielkiej Brytanii z powodu ich antysemickiej polityki. Przez pewien czas wykładał w Cambridge, następnie przeniósł się do Włoszech, a w 1936 roku został profesorem filozofii naturalnej na Uniwersytecie w Edynburgu.
W 1954 roku fizyk otrzymał Nagrodę Nobla za badania nad mechaniką kwantową. Oprócz Nagrody Nobla naukowiec otrzymał nagrodę Stokesa, a w 1950 roku Hughes Medal.
W 1957 roku wraz z innymi naukowcami z Getyngi Max Born podpisał słynny Manifest z Göttingen przeciwko wyposażeniu armii RFN w taktyczną broń jądrową.
Born został pochowany w Getyndze na tym samym cmentarzu co Max Planck i David Hilbert. Na jego nagrobku wyryte jest podstawowe równanie mechaniki kwantowej.
Przy Placu Wolności 4 we Wrocławiu można znaleźć dom, w którym wychowywał się genialny fizyk. W 2002 roku na tym domu została zamontowana tablica pamiątkowa. A do tego we Wrocławiu, w samym sercu miasta, znajduje się Plac Maxa Borna.
