W tym artykule na iwroclaw.com przedstawiamy czołówkę najwybitniejszych, naszym zdaniem, postaci kultury we Wrocławiu – aktorów teatralnych i filmowych, pisarzy, muzyków i artystów. Oczywiście lista ta jest subiektywna i zawsze można ją uzupełnić i rozszerzyć w komentarzach.
Olga Tokarczuk
Wrocławska pisarka Olga Tokarczuk jest znana i szanowana przez czytelników nie tylko w Polsce, ale i daleko poza jej granicami. Powieści Tokarczuk zostały przetłumaczone na dziesiątki języków. W 2019 roku Olga odebrała w Sztokholmie literacką Nagrodę Nobla. Oprócz tego pisarka otrzymała jednak wiele prestiżowych nagród. W szczególności była pierwszą polską pisarką, która zdobyła The Man Booker International Prize oraz dwukrotnie otrzymała krajową nagrodę „Nike”.
24 czerwca 2019 roku Tokarczuk została honorową obywatelką Wrocławia na uroczystości zorganizowanej przez Radę Miejską Wrocławia. Przyszłą Polskę widzi jako zdecentralizowaną republikę, silną w swojej różnorodności, wierzy w Europę zjednoczonych regionów. Wierzy też w siłę napędową różnych warstw społecznych uzupełniających się wzajemnie. W takim kontekście pisarka uważa, że można być Europejczykiem, Polakiem, Dolnoślązakiem i mieszkańcem Wrocławia bez uszczerbku dla siebie.
Grzegorz Bral
Grzegorz Bral to aktor, reżyser, pedagog, założyciel wrocławskiego Teatru Pieśń Kozła i dyrektor artystyczny międzynarodowego festiwalu teatralnego Brave Festival. Reżyser pochodzi z Gdańska. Pod koniec lat ’80 Bral pracował w Ośrodku Praktyk Teatralnych Gardzienice we wschodniej Polsce. Od lat ’90 zajmuje się nauczaniem aktorstwa, co ostatecznie doprowadziło go do Wrocławia, gdzie współpracował z Ośrodkiem Teatralnym im. Jerzego Grotowskiego.
W 1996 roku Grzegorz Bral i aktorka Anna Zubrzycka założyli we Wrocławiu Teatr Pieśń Kozła, którego spektakle sięgają do początków teatru europejskiego i wschodniego. Dziś teatr Brala uważany jest za filię Wydziału Dramatycznego Manchester Metropolitan University.
Pieśń Kozła wystawiła wiele spektakli, które stały się wydarzeniami kulturalnymi w Polsce i Europie. W 2012 roku zespół przywiózł z Festiwalu w Edynburgu 3 statuetki za spektakl “Pieśni Leara”, pokonując kilka tysięcy kandydatów do nagrody.
Od 2005 roku Pieśń Kozła i Grzegorz Bral organizują Międzynarodowy Festiwal Teatralny “Brave”.
Krzysztof Jabłoński
Wrocławski pianista Krzysztof Jabłoński, absolwent tamtejszej szkoły muzycznej przy ulicy Łowieckiej, w 1985 roku zdobył III nagrodę Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Chopina. Warto zauważyć, że Krzysztof przygotowywał się do konkursu w zwykłym mieszkaniu, grając na starym fortepianie. Po otrzymaniu nagrody muzyk kupił nowy instrument.
Od czasu sukcesu w 1985 roku Jabłoński otrzymał wiele prestiżowych nagród. Obecnie mieszka w Kanadzie, koncertuje po całym świecie, ale często przyjeżdża do Polski. Kilka lat temu Krzysztof odwiedził Wrocław, gdzie odbył się koncert uczniów jego dawnej szkoły muzycznej.
Marek Krajewski
Marek Krajewski to bez wątpienia najbardziej znany polski pisarz naszych czasów. Kiedyś pracował w Instytucie Filologii Klasycznej Uniwersytetu Wrocławskiego, ale odszedł, by zostać zawodowym pisarzem.
Dziś Krajewski jest popularny nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Jego książki zostały przetłumaczone i wydane w 19 krajach. Krajewski czuje się pewnie na największym brytyjskim rynku książki, mimo że jest obcokrajowcem, a Anglia to miejsce narodzin powieści kryminalnej.
Krajewski rozpoczął swoją karierę literacką w 1999 roku od wydania powieści „Śmierć w Breslau”. Historia noir pisarza rozgrywa się w przedwojennym Wrocławiu. Głównym bohaterem powieści jest policjant Eberhard Mock. W kolejnych utworach Krajewskiego akcja przeniosła się do przedwojennego Lwowa, gdzie głównym bohaterem był Edward Popielski, komisarz policji i przyjaciel Moka.
Waldemar Krzystek
Waldemar Krzystek jest scenarzystą i reżyserem. Pochodzi z Pomorza, ale od dziecka mieszka na Dolnym Śląsku – szkołę ukończył w Legnicy, pierwsze szlify uniwersyteckie zdobywał we Wrocławiu, a następnie studiował na Wydziale Reżyserii Filmowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Nic dziwnego, że tematyka jego filmów jest w jakiś sposób związana z Dolnym Śląskiem.
Na przykład akcja jego filmu W zawieszeniu (1986) toczy się w powojennej Legnicy. W 1992 roku na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastian Waldemar Krzystek zaprezentował swój film Zwolnieni z życia, za który otrzymał nagrodę FIPRESCI i za najlepszą kreację festiwalu oraz Nagrodę Specjalną Jury.
W 2008 roku Krzysztof otrzymał Złote Lwy na ogólnopolskim festiwalu filmowym w Gdyni za film Mała Moskwa, o tragicznej miłości Rosjanki i Polaka.
Oprócz tych dzieł Krzysztof znany jest także jako reżyser głośnego filmu 80 milionów, o akcji polskiej Solidarności, której udało się wypłacić dużą sumę pieniędzy z konta opozycyjnego związku zawodowego przed ogłoszeniem stanu wojennego w 1980 roku, oraz jako autor superpopularnego serialu Anna German, o życiu słynnej polskiej piosenkarki w latach ’60 XX wieku.
Aleksandra Kurzak
Aleksandra Kurzak jest uznaną śpiewaczką. Jej głos sopranu lirycznego cieszy publiczność nowojorskiej Metropolitan Opera, The Royal Opera House w Londynie i Wiedeńskiej Opery Państwowej.
Aleksandra rozpoczęła swoją karierę muzyczną w wieku 4 lat. Reżyserowi, który pracował z matką dziewczynki, tak bardzo spodobał się jej głos, że zaproponował jej nagranie płyty.
Aleksandra rozpoczęła swoją dorosłą karierę muzyczną jako skrzypaczka, ale potem związała się z Operą Wrocławską, po czym pracowała w studiu operowym w Hamburgu i w Metropolitan Opera w Nowym Jorku.
Obecnie jest objęta wyłącznym kontraktem z wytwórnią Decca, która wydała kilka jej płyt.
Natalia LL
Natalia Lach-Lachowicz to piękna dziewczyna jedząca banana na czarno-białym zdjęciu. Jej „Sztuka konsumpcyjna” przeszła już do historii współczesnej kultury i stała się jednym z najbardziej znanych dzieł artystki.
Natalia jest artystką intermedialną. Zajmuje się malarstwem, fotografią, performance i sztuką wideo. Na przełomie lat ’50 i ’60 studiowała we Wrocławiu na obecnej Akademii Sztuk Pięknych. W 1970 roku wraz z Andrzejem Lachowiczem i Zbigniewem Dłubakiem założyła we Wrocławiu galerię i grupę Permafo.
W 1977 roku artystka została stypendystką Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku, w latach ’90 Verein Kulturkontakte (Wiedeń) i Pro-Helvetia (Szwajcaria). Pracuje w gatunku konceptualizmu i sztuki feministycznej, wykorzystując ikonografię z popkultury, mediów i pornografii.
Od 2004 roku Natalia Lach-Lachowicz wykłada na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W 2007 roku jej praca została nagrodzona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Ewa Stachniak
Ewa Stachniak jest pisarką i córką Anny Jerzmańskiej, profesorki paleontologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Przez ponad 30 lat Ewa Stachniak mieszkała w Kanadzie, gdzie wykładała w Sheridan College w Ontario. To właśnie tam zaczęła pisać opowiadania osadzone w Polsce i Europie Wschodniej.
Jej powieść Konieczne kłamstwa otrzymała nagrodę za Najlepszy Kanadyjski Debiut Literacki, a powieść Pałac Zimowy przez kilka miesięcy znajdowała się na szczytach list bestsellerów w USA i Kanadzie.
Dwie ostatnie książki Stachniak, Gra o władzę i Cesarzowa nocy poświęcone Katarzynie Wielkiej również stały się wydarzeniem literackim.
