Wiesław Saniewski należy do wszechstronnie wykształconych osób. Jest absolwentem matematyki (Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego), studiował historię sztuki i dziennikarstwo. W 1980 roku Saniewski ukończył Wydział Scenariuszowy w PWSFTViT w Łodzi. W tym artykule na iwroclaw.com opowiemy o najlepszych filmach tego wybitnego reżysera i jego dokonaniach twórczych.
Krytyk filmowy, który marzył o byciu reżyserem
Kariera filmowa Saniewskiego rozpoczęła się w dziennikarstwie. W latach 1974-81 pracował w miesięczniku „Opole”, a później w „Odrze”, gdzie był kierownikiem działu filmowego. Czytelnicy pokochali dziennikarza Saniewskiego za lekki, inteligentny styl oraz za ostrą, ale obiektywną krytykę.
W 1978 roku wydał zbiór artykułów o kinie “Wróżenie z kina” oraz zbiór reportaży „Pierwszy stopień do piekła”. W 1981 roku wydał kolejny zbiór swoich esejów o kinie „Niewinność utracona w kinie”.
Sam Saniewski traktował dziennikarstwo jako zajęcie tymczasowe i nie ukrywał, że prędzej czy później sam będzie robił filmy. Później w jednym z wywiadów powiedział, że jeszcze w szkole wiedział, że zostanie reżyserem.
Zresztą Wiesław Saniewski pierwsze kroki w tym kierunku stawiał już w 1971 r. Nakręcił wtedy krótkometrażowy film Wielki świat, który zdobył nagrodę publiczności na katowickim Festiwalu Filmów Studenckich.
W 1977 roku dziennikarz Saniewski napisał scenariusz do filmu fabularnego Poza układem dla reżysera Jana Rutkiewicza. Warto zaznaczyć, że w tym projekcie Saniewski nie ograniczył się do pracy ze scenariuszem, ale spróbował swoich sił także jako aktor.
Oczywiście krytyk filmowy Saniewski krok po kroku, konsekwentnie podążał za swoim marzeniem. I tak w 1979 roku pracował jako asystent Andrzeja Wajdy przy filmie Dyrygent oraz jako drugi reżyser Sylwestra Chęcińskiego przy filmie telewizyjnym Bo oszalałem dla niej. W 1981 roku współpracował także z Wojciechem Marczewskim przy filmie Dreszcze.
Twórczość i cenzura
Życie jest jednak pełne niespodzianek. Niezależna kariera reżyserska Wiesława Saniewskiego rozpoczęła się od telewizyjnego filmu Wolny Strzelec… i na tym mogła się zakończyć. Po premierowym pokazie w kinie studyjnym film został odrzucony przez cenzurę i odłożony na półkę na 6 lat. A widzowie zobaczyli to dzieło Saniewskiego dopiero w 1987 roku.
Przez te wszystkie lata Wiesław starał się o zniesienie zakazu i jednocześnie przygotowywał się do kolejnego filmu. W 1983 roku ukazał się jego drugi film – Nadzór. Film ponownie nie spodobał się urzędnikom filmowym, a reżyser zyskał wizerunek buntownika za zbyt aktualne i ostre tematy.
W szczególności film poruszał temat więzień dla kobiet i niesprawiedliwych wyroków sądowych. Adaptacja otrzymała prawa do ograniczonej ekranizacji i w rzeczywistości powtórzyła los Wolnego strzelca. Film trafił do kin dopiero w 1988 roku.
W kolejnych dziełach Wiesław Saniewski pozostał wierny ostrej tematyce społecznej.
W 1985 roku ukazał się jego trzeci film – Sezon na bażanty, poruszający problem polskiej emigracji, a w 1988 roku – Dotknięci. Tym razem reżyser zgłębił problem samotności człowieka na przykładzie pacjenta szpitala psychiatrycznego.
Warto zauważyć, że we wszystkich wczesnych filmach Saniewskiego w ten czy inny sposób pobrzmiewa krytyka opresji w społeczeństwie totalitarnym.
Kino wolnego świata
Koniec lat ’80 w Polsce to upadek reżimu komunistycznego, a w latach ’90 Wiesław Saniewski realizował swoje filmy już w wolnym kraju. W 1993 roku wypuścił Obcy musi fruwać, komediodramat o życiu aktorów, a w 1996 roku Deszczowego żołnierza, opowieść o czasach stalinizmu w Polsce. W 2006 roku reżyser ponownie podjął temat niewinnie skazanych w filmie Bezmiar sprawiedliwości. W 2011 roku Wiesław Saniewski wydał swój najnowszy film, Wygrany, opowiadający o dwóch „zamkniętych” światach – świecie torów wyścigów konnych i świecie konkursów pianistycznych.
Oprócz filmów fabularnych w filmografii reżysera znajduje się kilka filmów dokumentalnych poświęconych znanym obywatelom. Saniewski jest również reżyserem teatralnym, a jego spektakle od 1984 roku z powodzeniem wystawiane są w teatrach w Łodzi, Wrocławiu i Krakowie.
